Jak nisko spadną stopy procentowe w Polsce? Prognozy
Rada Polityki Pieniężnej (RPP) planuje zacząć obniżanie stóp procentowych dopiero w 2025 roku, najprawdopodobniej w jego drugiej połowie. Mimo to, nie należy spodziewać się drastycznych zmian w polityce pieniężnej. Powrót do niskich stóp procentowych, jak przed pandemią COVID-19, wydaje się bardzo odległy.
Spis treści
Aktualne stopy procentowe
W środę (03.07.2024 r.) RPP zdecydowała się utrzymać stopy procentowe na poziomie 5,75%, co jest kontynuacją polityki od października 2023 roku. Ta decyzja była przewidywana przez ekonomistów i zgodna z globalnym trendem, gdzie główne banki centralne również utrzymują ostrożną politykę w kwestii obniżek stóp procentowych.
Globalne perspektywy polityki pieniężnej
Podczas konferencji w portugalskiej Sintrze, zorganizowanej przez Europejski Bank Centralny, szefowie trzech największych banków centralnych - Christine Lagarde z EBC, Jerome Powell z Rezerwy Federalnej USA i Roberto Campos Neto z Banku Centralnego Brazylii - zgodnie podkreślili konieczność ostrożności w obniżaniu stóp procentowych. Ta jednolitość w poglądach była zaskakująca, zważywszy na różnice w ich dotychczasowej polityce.
Różne podejścia do stóp procentowych
Polityka pieniężna EBC, Fedu i BCB różniła się w ostatnich miesiącach. Bank Centralny Brazylii zakończył cykl obniżek stóp procentowych w czerwcu 2023 roku, podczas gdy EBC dopiero zaczyna obniżać stopy od 2019 roku. Fed utrzymuje swoje stopy na stałym poziomie od sierpnia 2023 roku. Wszyscy trzej szefowie banków centralnych wyrażali obawy dotyczące rosnących płac i uporczywej inflacji w sektorze usług.
Naturalna stopa procentowa
Przewodniczący Fedu, Jerome Powell, unikał odpowiedzi na pytania o naturalną stopę procentową (r*), co jest teoretycznym wskaźnikiem określającym równowagę gospodarczą i zgodność inflacji z celami banku centralnego. Z kolei Roberto Campos Neto wyjaśnił, że w Brazylii naturalna stopa wzrosła z około 3% przed pandemią do 4,5-4,75% z powodu łagodnej polityki fiskalnej i wzrostu długu publicznego.
Znaczenie naturalnej stopy procentowej
Naturalna stopa procentowa odgrywa kluczową rolę w polityce pieniężnej od lat 90. Jest to stopa, która nie schładza ani nie pobudza gospodarki. Jej wysokość zależy od podaży i popytu na kapitał, które kształtują oszczędności i inwestycje. Czynniki takie jak demografia, nierówności dochodowe, siła rynkowa firm, postęp technologiczny oraz polityka fiskalna wpływają na jej poziom.
Globalny trend i Polska
Globalny trend spadkowy neutralnych stóp procentowych przed pandemią objął także Polskę. Ekonomiści NBP wskazują, że realna naturalna stopa procentowa w Polsce spadła z 2,7-4,5% w 2003 roku do -1,5-1,8% w 2022 roku. Chociaż pewne siły, takie jak starzenie się ludności, nadal wpływają na spadek stóp, pojawiają się również czynniki, które mogą je podnieść, jak postęp technologiczny i zielona transformacja.
Przyszłość stóp procentowych w Polsce
Przewiduje się, że RPP będzie miała ograniczoną przestrzeń do obniżania stóp procentowych, kiedy zdecyduje się na ten krok w 2025 roku. Naturalna stopa procentowa w Polsce sugeruje, że główna stopa NBP mogłaby stabilizować się wokół 4%, jeśli inflacja będzie zgodna z celem NBP (2,5% rocznie).
Globalne i lokalne czynniki wpływające na stopy procentowe
Polityka stóp procentowych w Polsce będzie również zależeć od decyzji głównych banków centralnych na świecie. Stabilizacja stóp Fedu na poziomie 2,5-3,5% i stóp EBC na 2-2,5% może wpływać na politykę NBP. Dodatkowo, bardziej ekspansywna polityka fiskalna i programy rządowe obniżające rzeczywiste stopy procentowe w Polsce mogą wymagać wyższych stóp procentowych, aby utrzymać równowagę gospodarczą.
Podsumowanie
Obniżanie stóp procentowych w Polsce nastąpi najprawdopodobniej dopiero w drugiej połowie 2025 roku, jednak nie należy spodziewać się powrotu do bardzo niskich poziomów sprzed pandemii. Wiele zależy od globalnych trendów, polityki fiskalnej oraz lokalnych warunków gospodarczych.
